Ўзбекистон ҳукуматида тиббиёт ходимларининг ойлик маошини кўпайтириш бўйича ҳозирча ечим йўқ. Бу ҳақда Ўзбекистон бош вазири ўринбосари, Иқтисодиёт ва молия вазири Жамшид Қўчқоров Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг 2025 йилги давлат бюджети лойиҳаси кўриб чиқилган 26 ноябрдаги мажлисида билдирган.

Kun.uz нашри хабарига кўра, депутат Қизилгул Қосимова ҳукуматнинг иқтисод-молия шуъбаси раҳбарига тиббиёт ходимларининг иш ҳақи нисбатан пастлиги, шу сабаб малакали кадрлар хусусий секторга ўтиб кетаётгани хусусида савол берган.

Қўчқоровнинг таъкидлашича, президент Шавкат Мирзиёев “юқори малакали, ўз ишига виждонан ёндашадиган, одамларнинг соғлиғини қадрлайдиган тиббиёт ходимларининг меҳнатига ҳақ тўлашни жиддий яхшилаш” топшириғини берган.

“Энди, иш ҳақининг қанчаси кўп, қанчаси кам – ўзингиз яхши биласиз, жудаям мураккаб савол... Лекин масаланинг энг мураккаб томони шундаки, ҳаммага 15 фоизга, ё 50 фоизга, балки 40 фоизга кўпайтириш биз кутаётган натижани берадими-йўқми деган савол бор. Шунинг учун топшириқ шундай бўлганки, олдинда юраётган, малакаси юқори бўлган, ўзининг ишини сидқидилдан бажараётган тиббиёт ходимларининг ойлигини кўпайтириш бўйича, тўғриси, ҳозир ечимларимиз йўқ”, деган иқтисодиёт ва молия вазири.

Ҳукумат мулозими масала ечими бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлиги билан ҳамкорликда иш олиб борилаётганини таъкидлаган.

Расмий статистикага кўра, соғлиқни сақлаш тизими таълим жабҳаси каби коррупция кўп учрайдиган йўналиш саналади.

Жорий йил 21 сентябрь куни Сенатда тақдим этилган Коррупцияга қарши курашиш бўйича учинчи миллий маърузада ҳам бу турдаги оид жиноятлар бўйича судланган шахсларнинг аксарияти таълим муассасалари, банклар, ҳокимликлар ва соғлиқни сақлаш ташкилотлари ходимлари экани айтилган.

Таҳлилчилар тиббиёт тизимида коррупция кенг ёйилгани сабабларидан бири сифатида соҳа вакилларининг маоши камлигини ҳам кўрсатади.

Халқаро жиноят суди (ХЖС) ҳибсга олинишига ордер берган Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу Ўзбекистонга ташриф буюрган тақдирда, расмий Тошкентни уни қамоққа ололмайди. Бу ҳақда мамлакат Ташқи ишлар вазирлиги Qalampir.uz нашри сўровига жавобан маълум қилган.

“Ўзбекистон Республикаси Халқаро жиноят судининг қарорларини бажаришни ўз зиммасига олмаган. Бу тўғрисидаги тегишли ҳужжатларни ратификация қилмаган. Шундан келиб чиқсак, Халқаро жиноят суди томонидан берилган қамаш, ҳибсга олиш бўйича қанақадир ордерларни бажариш бўйича Ўзбекистонда ҳеч қандай мажбурият йўқ”, деган ТИВ вакили.

Айни пайтда “Ўзбекистон Яқин Шарқда урушлар тўхтамагунича Нетаняҳунинг ташрифини кутмаётгани” таъкидланган.

Озодлик 21 ноябрь куни Ҳаагадаги Халқаро жиноят суди Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу ва собиқ мудофаа вазири Йоав Галантни ҳисобга олиш учун ордер бергани ҳақида хабар қилганди. Улар Ғазо секторида ҳарбий жиноятлар ва инсонийликка қарши жиноятлар содир этганликда айбланмоқда.

Суд хабарномасида айтилишича, маҳкама Нетаняҳу ва Галант Исроилнинг ҲАМАС радикал гуруҳига (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб топилган) қарши амалиёти чоғида Ғазодаги тинч аҳолини озиқ-овқат, сув, дори-дармон ва тиббий анжомлар ҳамда ёқилғи ва электр энергияси каби тирик қолиш учун зарур бўлган ашёлардан атайлаб, онгли равишда маҳрум қилишган дея тахмин қилиш учун мантиқий асослар бор, деган хулосага келган.

ХВЖ ордери Нетаняҳу ва Галант Рим статутини ратификация қилган мамлакатлардан бирига борган тақдирда ҳибсга олиниши кераклигини англатади. Масалан, улар Европа Иттифоқининг деярли барча мамлакатлари ёки Буюк Британияга келса, ҳибсга олинишлари лозим.

Исроил Рим статути иштирокчиси эмас ва ХЖС юрисдикцисини тан олмайди.

Мазкур шартномани дунёдаги кўплаб мамлакат ратификация қилишган, бироқ АҚШ, Россия ва Хитой дохил қатор йирик давлатлар унинг ишида иштирок этмайди ва ХЖС юрисдикциясини тан олмайди.

Ўзбекистонда эрта никоҳни тарғиб қилувчи видеолавҳа тайёрлаб, ижтимоий тармоқларда тарқатган сурхондарёлик блогер жаримага тортилган. Бу ҳақда Болалар омбудсмани матбуот хизмати маълумот тарқатди.

Аввалроқ ижтимоий тармоқларда “Сурхондарёда 2008 йилда туғилган қизнинг икки фарзанди бор”лиги ҳақида видео тарқалганди.

Аниқланишича, 2024 йилнинг 21 ноябрь куни блогерлик билан шуғулланувчи А.Ш. (эркак) 17 ёшли йигит ва 15 ёшли қизнинг фарзанди борлиги иддао қилинган видеони Instagram саҳифасига жойлаган.

Болалар омбудсмани таъкидича, блогер ҳақиқатга зид вазият акс этган видеода эрта никоҳ ҳолатини ижобий воқелик сифатида баҳолаган.

Болалар омбудсмани сўровига мувофиқ эрта никоҳни тарғиб қилиш ҳолати жиноят ишлари бўйича Термиз шаҳри суди томонидан кўриб чиқилган.

Суд блогерни Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 202−2 моддаси 1-қисмида (ёлғон ахборот тарқатиш) белгиланган ҳуқуқбузарликни содир этган деб топган ва унга БҲМнинг 4 баробари миқдорида (1,5 млн сўм) жарима тайинлаган.

Йигит ва қиз эса бундай номақбул ҳаракатларга йўл қўймаслик бўйича огоҳлантирилган.

Тармоқларда муҳокамаларга сабаб бўлган ушбу ҳодиса ортидан Болалар омбудсмани вояга етмаган шахс билан никоҳни тарғиб қилишга қаратилган ҳар қандай ҳаракатларни тақиқловчи махсус қонун нормаларини жорий этишни таклиф қилган.

Маълумот ўрнида, 2019 йил 1 сентябридан Ўзбекистон қонунчилигига эркаклар ва аёллар учун никоҳ ёшини 18 ёш этиб белгиловчи норма киритилган. Унга қадар оила қуришнинг энг кичик ёши йигитлар учун 18, қизлар учун 17 ёш бўлган.

Аввалроқ Equality Now халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилоти Ўзбекистонда, энг паст кўрсаткичда бўлса-да, болалар никоҳи мавжудлигини маълум қилганди.

Тошкент шаҳри жамоат транспортида йўлкира оширилмоқда.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси порталида эълон қилинган Тошкент шаҳри ҳокимининг қарори билан 2025 йил 1 январидан пойтахт жамоат транспорти йўналишларида (автобус ва метрополитен) қатновларни амалга ошириш учун йўлкира ҳақининг қуйидаги чекланган тарифлари белгиланяпти:

• бир йўловчи қатнови учун чекланган тариф – 3000 сўм. Бир йўловчи қатнови учун бир марталик тўловни электрон тўлов тизими орқали амалга оширилганда ва рағбатлантирувчи чегирма қўлланганда эса 1700 сўм ундирилади;

• бир йўловчининг багажини ташиш бўйича хизмат ҳақи – 4000 сўм;

• қатновлар сонига боғлиқ ҳолда белгиланган тариф режаларини ҳисоблаш учун чекланган тариф – 1600 сўм.

Қатновлар сонига боғлиқ ҳолда белгиланган транспорт карталарининг ва улардан фойдаланган ҳолда бир соат ичида бир йўналишли транспортдан бошқасига ўтиш сонидан келиб чиқиб қўлланадиган имтиёзли ва бепул тариф режаларининг нархи ўзгармайди.

Пойтахтдаги барча автобуслар салонида йўлкирани нақд пулда олиш тартибидан воз кечилади ва уни фақат электрон тарзда қабул қилиш амалиёти жорий этилади.

Озодлик Тошкент шаҳрида жамоат транспорти йўлкира нархи охирги марта 2023 йил 1 ноябрида ошгани ҳақида хабар қилганди.

Ўзбекистон пойтахтида жорий йил 31 октябридан эътиборан иссиқлик таъминоти ва иссиқ сув хизматлари тарифи ҳам 15 фоизга қимматлаган.

Тошкент шаҳрида пулли автотураргоҳлар ташкил этиладиган ер участкаларини ижарага бериш бўйича аукционда Balcomuz компанияси 120,15 миллиард сўмлик таклиф билан ғолиб бўлди.

Бошланғич нарх 57 миллиард сўмни ташкил этган кимошди доирасида пойтахтдаги жами 86 та пулли парковка участкаси кимга берилиши ҳал этилди.

Daryo.uz нашрининг ёзишича, Balcomuz МЧЖнинг 60 фоиз улуши Balcom Cо. Ltd (Япония) компаниясига, 20 фоизи Авазбек Нуриддиновга, 10 фоизи Бобур Акрамовга ҳамда қолгани (10 фоиз) Анвар Ҳошимовга тегишли.

Balcomuz Ўзбекистонда 2019 йилдан бери Central Park истироҳат боғи, “Море” сув мажмуаси, The Bani ҳаммом мажмуаси, Oxygen Development кўп қаватли тураржой ва савдо биноси, Flamingо ресторани каби лойиҳаларни амалга оширган.

Ижара муддати уч йил бўлиб, ижарачи дастлабки икки йилда автотураргоҳларни жиҳозлаш, паркоматлар, ҳаракатни ташкил этиш воситалари ва коммуникация тармоқларини ўрнатиш учун камида 5 миллион доллар сармоя киритиши керак.

Фаоллар пойтахтдаги жами 262,8 минг квадрат метр майдоннинг битта лот доирасида ягона бошқарувчига берилишини “парковка монополиясининг ўрнатилиши” дея баҳолашмоқда.

Жумладан, иқтисодчи Отабек Бакиров таъкидича, Рақобат қўмитаси ва Аксилкоррупция агентлиги пойтахтда парковка монополиясини яратиши мумкин бўлган аукционни тўхтатиши керак эди.

“Бу якка лотни ўнлаб лотларга ажратиш ва талабгорлар кўпайтириш ҳисобига, ҳуқуқларни 120 миллиард сўм эмас, балки 500 миллиард сўмга сотиш мумкин бўларди. Бозорда ўзаро рақобатлашувчи бир неча компаниялар шаклланарди, давлат ютарди, истеъмолчи ютарди. Бу Тошкент учун, Ўзбекистон учун навбатдаги мағлубият”, деб ёзди Бакиров.

Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Бахтиёр Саидов 26 ноябрь куни Тошкентдаги ТИВ биносида Исроилнинг Ўзбекистондаги элчиси Гидеон Лустиг билан учрашган. Бу ҳақда ТИВ раҳбари ўз телеграм-канали орқали маълум қилди.

Ўзбекистон бош дипломатига кўра, у Исроил элчисига БААда ўлдирилган раввин Цви Коган вафоти муносабати билан чуқур ҳамдардлик билдириб, ўзбек халқи “барча дин ва элат вакилларига азалдан дўстона муносабатда бўлиб келган”ини урғулаган.

“Биз миллатчиликнинг ҳеч қандай кўринишига тоқат қилмаганмиз ва бундан кейин ҳам тоқат қилмаймиз. Терроризм ва экстремизмнинг чегараси ва миллати йўқ. Ўзбекистон ҳукумати тергов жараёнларида БАА ва Исроил идоралари билан яқиндан ҳамкорлик қилмоқда”, деб ёзган вазир Саидов.

Икки кун муқаддам Бирлашган Араб Амирликларида исроиллик раввин Цви Коганнинг жасади топилгани ҳақида Озодлик аввалроқ хабар қилган эди. БАА расмийлари раввин ўлимида гумонланиб уч нафар ўзбекистонлик қўлга олинганини билдиришган. Амирликлар Ички ишлар вазирлиги баёнотида қотилликда гумонланаётганларнинг исми Олимбой Тоҳирович, Азизбек Комилович ва Маҳмуджон Абдураҳим бўлиб, улардан икки нафари 28 ёшда, яна бири эса 33 ёшда экани қайд этилган.

Аввалроқ Ўзбекистоннинг Дубайдаги бош консулхонаси ўзбек дипломатлари БАА Ташқи ишлар вазирлиги ва бошқа мутасадди идоралари билан доимий алоқада бўлиб, исроиллик раввин ўлими юзасидан “ойдинлик киритиш мақсадида тегишли ишлар” олиб бораётганларини маълум қилган эди.

2020 йилдан буён БААда истиқомат қилаётган Исроил ва Молдова фуқароси Коган яҳудийларнинг “Хабад Любавич” ортодоксал диний ҳаракатини тамсил этиб келган.

Коганнинг автомобили Абу Дабидан 150 километр наридаги шосседа топилган. Амирлик расмийлари раввиннинг ўлдирилиш сабабларига оид бирор маълумотни очиқлашмаган.

Исроил бош вазири офиси ва Ташқи ишлар вазирлигининг қўшма баёнотида Коганнинг ўлими “мудҳиш антисемитча террор хуружи” деб аталган. Баёнотда айбдорлар қаерда бўлишларидан қатъи назар, Исроил уларни жавобгарликка тортиш учун барча имкониятларни ишга солиши ваъда қилинган.

Олий Мажлис Қонунчилик палатасига истироҳат боғлари, сайилгоҳ ва хиёбонларни хусусийлаштириш тақиқланиши тўғрисидаги қонун лойиҳаси киритилди. Бу ҳақда маълум қилган қуйи палата матбуот хизмати бу янги парламентга киритилган илк лойиҳа эканига эътибор қаратган.

“Адолат” ва Экологик партиялари томонидан ишлаб чиқилган қонун лойиҳасида маданий ҳордиқ масканларини, уларнинг ерларини ҳамда ушбу ерлардаги бино-иншоотни бегоналаштириш, маданий ҳордиқ масканлари ҳудудини қисқартириш, уларда бино-иншоот қуриш (енгил турдаги объектлар бундан мустасно) ёки мавжуд бино-иншоотни қурилиш ости майдонини кенгайтиришни тақиқлаш назарда тутилмоқда.

Ушбу турдаги ҳуқуқбузарликлар учун жиноий жавобгарлик кучайтирилмоқда.

Бундан ташқари, қонун лойиҳаси билан ботаника боғлари муҳофаза этиладиган табиий ҳудудлар рўйхатига киритилмоқда.

Депутатлар ўрганишларида аниқлашича, сўнгги йилларда давлат мулки ҳисобланган умумий фойдаланишдаги боғлар, сайилгоҳ, хиёбон ва дарахтзорлар ҳудудида бино-иншоотларни қуриш амалиёти кенгайиб бораётгани кўп йиллик дарахтларнинг кесилишига, атроф-муҳит ифлосланишига сабаб бўлмоқда.

Истироҳат боғлари ерларини маҳаллий ҳокимият захирасига олиш ва кейинчалик бегоналаштириш амалиёти кенгайиб бораётгани натижада боғлар ҳудуди қисқариб бормоқда.

Фаоллар истироҳат боғлари, сайилгоҳлар билан бирга таълим ва тиббиётга оид давлат объектлари ва уларнинг ҳудудларини сотиш, хусусийлаштиришни ҳам қонун даражасида тақиқлашни талаб қилиб келмоқда.

Сурхондарё вилояти Шўрчи туманида 40 ёшли эркак сарроф танишини уриб ўлдирган. Жиноят ишлари бўйича Шўрчи туман суди ушбу қотилликда айбланган фуқарога 19 йил 6 ойга озодликдан маҳрум қилиш жазосини тайинлаган.

Gazeta.uz нашрининг суд ҳужжатларига таянган ҳолда ёзишича, судланувчи 2024 йилнинг апрель ойида Денов туманида пул айирбошлаш билан шуғулланувчи танишини уйига чақириб, 2000 доллар пулини сўмга алмаштирмоқчи эканини айтган.

https://www.gazeta.uz/oz/2024/11/25/surxondaryo/

Фуқаро таниши ёнида пул билан келганига ишонч ҳосил қилгач, уни ёғоч даста билан шафқатсизларча калтаклаб ўлдирган.

Жароҳатлар сабаб вафот этган жабрланувчини гиламга ўраб, ҳовлисидаги чуқурга кўмиб қўйган. Унга тегишли 139 миллион сўм пулни эса ўзлаштирган.

Суд мажлисида эркак айбига тўлиқ иқрор экани, қилган ишидан пушаймонлигини билдирган. Шунингдек, у таниши томонидан камситилгани ортидан қотиллик қилганини айтган.

Айблов томонига кўра эса, фуқаро саррофнинг пулларини ўзлаштириш мақсадида жиноятга қўл урган.

Судланувчи Ўзбекистон Жиноят кодексининг 97-моддаси 2-қисми “и”, “c” банди, (ўта хавфли рецидивист томонидан тамагирлик ниятида қасддан одам ўлдириш), 164-модданинг 4-қисми “б” банди (ўта хавфли рецидивист томонидан босқинчилик) ва 226-модданинг “а” бандида (маъмурий назоратдан бўйин товлаш мақсадида ўз истиқомат жойини ўзбошимчалик билан ташлаб кетиш) назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбдор, деб топилган.

Бунгача ҳам 3 маротаба судланган айбланувчи “ўта хавфли рецидивист” деб эълон қилинган.

Сўнгги йилларда Ўзбекистонда тергов ва суддан яширинган шахсларнинг Туркия ҳудудида яширинишга уриниши ҳолатлари кўпаймоқда. Бу ҳақда Ўзбекистоннинг Истанбул шаҳридаги бош консулхонаси томонидан тарқатилган хабарномада сўз борган.

Қайд этилишича, биргина 2024 йилнинг 10 ойида жавобгарликдан қутулиш мақсадида йиллар давомида қардош давлат ҳудудида яшириниб юрган 37 нафар айбланувчи қўлга олинган ва одил судлов ҳукмига ҳавола этилган.

Дипломатик ваколатхонага кўра, “икки давлат Ички ишлар вазирликлари ўртасидаги ўзаро ҳуқуқий ёрдам тадбирлари доирасида бу каби шахсларга нисбатан жиноий таъқибни амалга ошириш янада самарали кўринишга эга бўлмоқда”.

Консуллик бундан буён қидирувдаги шахсларни қўлга олиш тадбирлари янада кучайтирилиши, жиноятчиликка қарши муросасиз кураш жадал давом эттирилишини урғулаган.

Истанбулдаги бош консулхона “қидирувдаги шахслар учун ягона ва энг тўғри йўл – Ўзбекистоннинг хорижий давлатлардаги дипломатик ваколатхоналарига ёки республика ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларига мурожаат қилиш, тергов ва суд процессида қонуний ҳимоя ҳуқуқидан фойдаланиш” эканини эслатган.

Озодлик жорий йилнинг 12 сентябрь куни Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев Туркия ташқи ишлар вазири Ҳақан Фидан, ички ишлар вазири Али Ерлиқая ва Миллий разведка хизмати директори Иброҳим Қалиндан иборат делегацияни қабул қилгани ҳақида хабар қилганди. Ушбу ташриф якунида Тошкент ва Анқара расмийлари икки мамлакат ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралари ўртасида муносабатларни институционаллаштириш, очиқ қолаётган ҳуқуқий масалаларни тартибга солишга доир келишувлар имзоланган.

Ўзбекистонда 30-65 ёшдаги аёллар ҳар икки йилда тиббий кўрикдан ўтказилади ва онкологик касалликка чалингани аниқланган беморларни ташхислаш, даволаш билан боғлиқ харажатлар бюджет ҳисобидан молиялаштирилади.

Президент Шавкат Мирзиёев томонидан 22 ноябрь куни имзоланган “Аёллар орасида онкологик касалликларни назорат қилиш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорда тиббиётнинг бирламчи бўғинидаёқ мазкур ёш гуруҳига мансуб аёлларнинг электрон базасини шакллантириш вазифаси белгиланган.

Шунингдек, президент қарорига мувофиқ, ҳар йили 30-50 ёшдаги аёлларда бачадон бўйни саратони скрининги ўтказилади.

2025 йил 1 январидан бошлаб:

• онконазорат хоналари учун акушер-гинеколог шифокор ҳамда мобил ва стационар маммографлар ишини иккита сменада ташкил этиш учун рентген-лаборантлар штатлари жорий этилади;

• маммография тасвирини ўқиш маркази ташкил этилади;

• одам папиллома вируси диагностикаси учун қўлланадиган тест тизимлари сифатини назорат қилиш бўйича референс-лаборатория фаолияти йўлга қўйилади;

• бачадон бўйни ва кўкрак бези саратони скринингига нодавлат тиббиёт ташкилотлари жалб қилинади.

2025 йил 1 майига қадар эса бачадон бўйни саратони скрининги ва кўкрак бези саратонини эрта аниқлаш сифатини баҳолаш ва мониторинг қилиб бориш ҳамда скрининг дастурига киритилган аёллар билан қайта алоқа қилиш тизимлари жорий этилади.

Таҳлилларга кўра, жами онкологик касалликларнинг ўртача 20-25 фоизи аёллардаги кўкрак бези ва бачадон саратонига тўғри келади.

Маълумотларга қараганда, Ўзбекистонда ҳар йили 1600 нафарга яқин аёл бачадон бўйни саратони ташхиси билан рўйхатга олинади, 600 га яқин аёл ундан вафот этади.

Кўкрак бези саратони ҳам саратоннинг аёлларда энг кенг тарқалган шаклидир. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ҳисоботига кўра, биргина 2020 йилда Ўзбекистонда 4454 та янги касаллик қайд этилган ва 2067 нафар аёл ушбу касалликдан вафот этган.

Самарқанд вилоятида фаолият юритиб келаётган “Payariq Claster” МЧЖ пахта маҳсулотлари cавдосида манипуляция ҳаракатларини содир этгани аниқланди, дея маълум қилди Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси.

Ушбу корхона 2022 йилда 259,1 тонна пахта ёғи, 890,5 тонна пахта шроти ва 418,9 тонна пахта шелухаси, 2023 йилда эса 2250 тонна техник чигитни тўғридан-тўғри шартнома асосида сотган. Ушбу маҳсулотлар биржада сотилмагани оқибатида юқори нарх қўлланиб, жами 1,9 миллиард сўмга яқин миқдорда тафовут вужудга келган.

Ҳудудий бошқарманинг махсус комиссияси томонидан “Рақобат тўғрисида”ги қонуннинг 29-моддаси ва Вазирлар Маҳкамасининг 170-сонли қарори билан тасдиқланган низом талаблари бузилиши аломатлари билан корхонага нисбатан иш қўзғатилган ва тегишли таъсир чораси қўлланган.

Рақобат қўмитаси ахборотида манипуляцияга йўл қўйган МЧЖга айнан қандай чора қўллангани очиқланмаган.

Қўмита қайдича, қонун бузилиши ҳолатини бартараф этиш ва келгусида бу каби ҳолатларга йўл қўймаслик бўйича бажарилиши мажбурий бўлган кўрсатма берилган.

Kun.uz нашри жорий йил сентябрь ойида Сурхондарё вилояти қишлоқ хўжалиги бошқармаси ҳудуддаги фермерларни пахта нархини 6800 сўмгача пасайтиришга мажбурлаётгани ҳақида хабар қилганди. Бошқарма пахтанинг бир килограммини 8-9 минг сўмдан етказиб бериш бўйича аввал тузилган шартномалар бекор қилинишини ҳам айтган.

Қишлоқ хўжалиги вазирлиги бу хабарни рад этганди. Айни пайтда вазирлик “жаҳон бозорида пахта толасига бўлган талаб ва таклифнинг ўзгариши натижасида Ўзбекистонда 2024 йилги ҳосилдан пахтанинг жорий нархлари прогноз нархларга нисбатан арзонлашгани”ни эътироф этган.

Тошкентда кўп қаватли уй-жой қурилишига киритилган инвестиция даромадлилиги тушиб бормоқда. Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти (МҲТИ) таҳлиллари ана шундан далолат беради.

2024 йил февралида пойтахтда кўп қаватли уй-жойга киритилган инвестицияларнинг даромадлилиги ўртача 32,4 фоизни ташкил қилган бўлса, октябрь ойида ушбу кўрсаткич 12,2 фоизгача тушган.

Масалан, пойтахтда уй-жой ва ижара нархи нисбатан юқори бўлган ҳудуд – Шайхонтоҳур туманида февраль ойида уй-жой нархи кўтарилиши ҳисобига фойда ўртача 35,8 фоизни ташкил этган бўлса, октябрь ойида ушбу кўрсаткич 5,5 фоизгача пасайган.

Уй-жой нархи ўзгаришидан олинадиган ўртача даромад, айниқса, Миробод (23,2 фоиздан 1,9 фоизга) ва Яккасарой (16,1 фоиздан 3,5 фоизга) туманларида кескин сезилган.

МҲТИ таҳлиллари пойтахт туманларида ижара даромади ўсиши ҳам секинлашганини кўрсатади.

Аниқлик киритилишича, уй-жойнинг инвестицион даромадлилиги уй-жой нархлари йиллик ўзгаришидан олинадиган даромад ҳамда уларни ижарага беришдан келадиган йиллик даромад йиғиндиси асосида ҳисобланади.

Иқтисодчилар турли инвестиция воситалари, жумладан, акция, облигация ёки пенсия фонди каби имкониятлар чекланган шароитида аҳоли ўз жамғармаларини уй-жойга сармоя шаклида йўналтиришини қайд этади.

Озодлик аввалроқ жорий йилнинг учинчи чорагида Ўзбекистон уй-жой бозорида сусайиш кузатилгани ҳақида хабар берганди.

Июль–сентябрь ойларида республика бўйича кўп қаватли уйлардаги квартиралар олди-сотдиси учун 41 минг 861 та шартнома расмийлаштирилган. Бу 2023 йилнинг шу даврига нисбатан 3 минг 362 тага (7,4 фоизга) камдир.

Ўзбекистон элчихонаси дипломатлари Хитой ташқи ишлар вазирлигининг виза сиёсати бўйича масъули Сон Шию билан консуллик-ҳуқуқий соҳадаги икки томонлама ҳамкорликка оид масалаларни муҳокама қилди.

“Дунё” ахборот агентлиги хабарига кўра, расмий Тошкент Пекинга консуллик соҳадаги ҳамкорликнинг устувор йўналишларидан бири хорижий давлатлар билан виза тартибини янада эркинлаштириш, хусусан, виза талабларидан ўзаро озод этиш тўғрисида келишувларга эришиш эканини яна бир карра эслатган.

Хитой ТИВ мулозими Ўзбекистоннинг дунё мамлакатлари билан визани либераллаштириш борасида олиб бораётган саъй-ҳаракатларини юқори баҳолаган ва Пекин ҳам ушбу йўналишдаги ҳамкорликни ривожлантиришдан манфаатдорлигини билдирган.

Маълумот ўрнида: Ўзбекистон 2021 йил март ойидан Хитой фуқаролари учун 10 кунлик визасиз режим жорий қилганди.

Маҳаллий матбуот хабарига кўра, Хитойнинг Ўзбекистондаги элчиси Юй Сзюн 2023 йил октябрь ойида Тошкентда ўтказилган матбуот анжуманида икки давлат ўртасида визасиз режимни жорий этиш бўйича Пекин ҳукуматида “кучли хоҳиш борлиги”ни таъкидлаган.

Ўзбекистон ҳукумати хориждаги ватандошлар учун “Ватандош” картасини жорий этди.

Мамлакат президенти томонидан 20 ноябрь куни имзоланган 397-сонли қарорга асосан “Ватандош” картаси 5 йил муддатга (ватандош миллий паспортининг амал қилиш санасидан ошмаган ҳолда) берилади.

“Ватандош” гувоҳномаси – хорижда истиқомат қилаётган ватандошларни рағбатлантириш шакли бўлиб, юртимизнинг иқтисодий ва ижтимоий ҳаётида фаол иштирок этаётган, мамлакатимизнинг бошқа давлатлар билан дўстона муносабатларини мустаҳкамлашга муносиб ҳисса қўшаётган, республикада хайрия (меценатлик) фаолиятини амалга ошираётган ватандошларга миннатдорлик ва ташаккур белгиси ҳамда “Ватандош” картасини олиш учун асос ҳисобланадиган ҳужжат”, дея аниқлик киритган Адлия вазирлиги.

Мазкур картага эга ватандошларга қуйидаги ҳуқуқлар берилади:

• Ўзбекистон ҳудудига визасиз кириш ва чиқиш;

• мамлакат ҳудудида кўчмас мулк сотиб олишда чет эл фуқароларига нисбатан белгиланган кўчмас мулкнинг миқдорлари татбиқ этилмайди ва Ўзбекистонда яшаш гувоҳномаси талаб қилинмайди;

• хорижий фуқарога бериладиган меҳнат фаолиятига бўлган ҳуқуқни тасдиқловчи ҳужжатларсиз меҳнат фаолияти билан шуғулланиш;

• Ўзбекистон фуқаролари учун белгиланган шартларда тиббий, таълим ва бошқа давлат хизматларидан фойдаланиш.

Карта эгаларининг оила аъзоларига (ота-онаси, эр (хотини) ва вояга етмаган фарзандлари) қуйидаги имтиёзлар берилади:

• амалдаги виза муддатини узайтиришда Ўзбекистон ҳудудидан чиқиш заруратисиз чекланмаган миқдорда узайтириш имконияти билан давлат божи ундирилмасдан кўп марталик виза олиш;

• Ўзбекистон фуқаролари учун назарда тутилган шартларда тиббий, таълим ва бошқа давлат хизматларидан фойдаланиш;

• вақтинча турган жойи бўйича рўйхатга олишни давлат божи ундирилмасдан ички ишлар органларида расмийлаштириш ва узайтириш.

Ўзбекистонда 2021 йил август ойида “Ватандошлар” жамоат фонди тузилган эди. Фонд дунёдаги 100 чоғли мамлакатда истиқомат қилаётган 10 миллиондан зиёд ватандош ҳамда улар томонидан ташкил этилган 170 дан ортиқ маданий марказни дастаклаш билан шуғулланади.

Ўзбекистондаги нодавлат мактабгача ва умумий ўрта таълим ташкилотлари 2030 йил 1 январига қадар барча турдаги солиқ (бундан ижтимоий солиқ мустасно) ва йиғимлардан озод қилинади.

Президент Шавкат Мирзиёев 22 ноябрь куни имзолаган “Таълим соҳасида хусусий сектор иштирокини ошириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарорда шу каби имтиёзлар белгиланган.

Жумладан, нодавлат мактабгача ва умумий ўрта таълим ташкилотларида фаолият юритаётган чет эллик ўқитувчи ва мутахассислар жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ва ижтимоий солиқ тўламайди.

Шунингдек, хусусий боғча ва мактабларнинг четдан келтирган замонавий ўқув ва лаборатория ускуналари, компьютер техникаси ва дастурий маҳсулотлари, ўқув ва илмий-методик адабиётлари, анжомлар ва моддий-техник ресурслари учун божхона тўловлари олинмайди (божхона расмийлаштируви учун йиғимлар бундан мустасно).

2025 йил 1 январидан эътиборан қуйидаги енгилликлар ҳам жорий этилмоқда:

• нодавлат таълим ташкилотларига доимий жалб этиладиган хорижий мутахассисларга “А-2” ўқитувчилар кириш визаларини бериш йўлга қўйилади;

• хориждан жалб қилинган мутахассисларга меҳнат қилиш ҳуқуқини берувчи тасдиқнома бериш йиғим миқдори БҲМнинг 30 бараваридан 1 бараваригача камайтирилади;

• нодавлат мактабгача, умумий ўрта ва мактабдан ташқари таълим ташкилотларининг раҳбар ва педагог ходимлари малакасини оширишни давлат бюджети маблағлари ҳисобидан амалга ошириш тартиби жорий этилади.

Масъул вазирликларга бир ой муддатда нодавлат таълим хизматларини кўрсатиш фаолияти билан шуғулланадиган юридик шахсларга мазкур қарорда назарда тутилган солиқ имтиёзларини тақдим этиш бўйича қонун лойиҳасини тайёрлаш юкланган.

Расмий статистикага кўра, Ўзбекистонда аҳоли ўсиши туфайли мактабларда йилига 120 мингта, боғчаларда эса 30 мингта қўшимча ўринга талаб юзага келмоқда.

2025 йили бюджетдан ажратиладиган 3 триллион 200 миллиард сўм ҳисобидан 375 та мактаб ва 97 та боғча реконструкция қилиниши ва янгилари қурилиши маълум қилинган.

Бундан ташқари, Ислом тараққиёт банки ва ОПЕК жамғармасининг 50 миллион доллар маблағи доирасида кейинги 4 йилда 200 та хусусий боғча қурилиши режалаштирилган.